Cây phát tài (Dracaena) là một trong những loại cây cảnh nội thất được ưa chuộng nhất tại Việt Nam, không chỉ bởi vẻ đẹp xanh tốt mà còn mang ý nghĩa phong thủy tốt lành. Với sức sống mạnh mẽ và dễ thích nghi, phát tài là gì đã trở thành lựa chọn hàng đầu cho các không gian hiện đại, từ văn phòng đến nhà ở. Tuy nhiên, dù khỏe mạnh đến đâu, cây phát tài vẫn dễ gặp phải tình trạng thối nhũn, nguyên nhân lớn nhất thường đến từ việc tưới nước không đúng cách.
Tình trạng cây phát tài bị thối nhũn là một vấn đề nghiêm trọng, có thể khiến cây mất sức và chết nhanh chóng nếu không được phát hiện và xử lý kịp thời. Với vai trò là chuyên gia, Thủy Sinh 24H sẽ cung cấp một hướng dẫn chi tiết và toàn diện nhất để bạn nhận diện, khắc phục và phòng ngừa hiệu quả bệnh thối nhũn ở cây phát tài.
3 Dấu Hiệu Nhận Biết Cây Phát Tài Bị Thối Nhũn và Cách Khắc Phục
Bệnh thối nhũn trên cây phát tài có thể xuất hiện ở ba vị trí chính: ngọn, thân và gốc/rễ, mỗi vị trí lại có nguyên nhân và cách xử lý khác nhau.
1. Thối Ngọn
Thối ngọn là hiện tượng thường gặp nhất, đặc biệt là ở cây cảnh để bàn hoặc cây trồng trong nhà.
1.1. Thối ngọn do úng nước ở giá thể
- Biểu hiện: Phần ngọn non chuyển sang màu nâu đen, các lá vàng từ phần bẹ sát thân cành và rụng dần từ ngoài vào trong. Cây có dấu hiệu mất sức sống tổng thể.
- Nguyên nhân: Chủ yếu do cây thiếu ánh sáng, giá thể bị nén chặt, và chậu không thoát nước tốt, dẫn đến rễ bị úng nước.
- Xử lý:
- Thay đổi vị trí: Chuyển cây ra vị trí có ánh sáng vừa phải, tránh ánh nắng gắt trực tiếp.
- Kiểm tra thoát nước: Kiểm tra và điều chỉnh giá thể. Trước khi trồng, nên lót một lớp sỏi, viên đất nung hoặc xỉ than dưới đáy chậu để tạo lớp thoát nước tối ưu.
- Điều chỉnh tưới: cay phát tài khi mới úng sẽ biểu hiện ở chồi non, cần kiểm tra độ ẩm giá thể và giảm lượng nước tưới tối đa để cây có thời gian hồi phục, ra rễ và chồi mới.
1.2. Thối ngọn do nước đọng ở chồi non
- Biểu hiện: Lá bên trong cùng của chồi bị nhũn, đen, có thể có sợi nấm, lây lan ra lá ngoài. Ngọn cây có thể bị gãy ngang; vết gãy mềm nhũn, có mùi hôi. Đầu lá có màu nâu viền vàng, lá không rụng.
- Nguyên nhân: Do mưa hoặc tưới nước làm đọng nước ở phần giữa ngọn non, đặc biệt khi cây đặt trong môi trường ít gió, thiếu nắng. Bụi hoặc bùn đất bám lâu ngày cũng là nơi mầm bệnh phát sinh.
- Xử lý:
- Ngừng tưới trực tiếp lên ngọn: Chỉ tưới xung quanh gốc cây và phần lá phía ngoài, tránh để nước đọng lại ở phần bẹ lá non.
- Cắt bỏ: Dùng dao thật bén cắt bỏ phần ngọn đen. Với chồi lớn, cắt ngang phần thân, loại bỏ phần ngọn bị thối để cây phát triển chồi khác.
- Sát trùng: Dùng vôi bôi lên vết cắt để sát trùng. Giữ cây khô ráo trong 1-2 ngày không tưới nước cho đến khi vết cắt khô hẳn.
-
Ngọn cây phát tài bị thối nhũn do úng nước
2. Thối Thân
Thối thân là tình trạng bệnh nặng, thường xuất hiện sau khi thối rễ hoặc do nấm bệnh xâm nhập qua vết thương.
- Biểu hiện: Trên thân có các vết nâu lớn, vỏ ngoài sẫm màu. Khi bóc lớp vỏ, lộ ra vết nâu bên trong. Nếu bị nặng, vết bệnh có màu nâu đen đậm, nhấn vào thấy mềm, nhũn và có mùi hôi.
- Nguyên nhân: Có thể do các vết giập khi trồng hoặc vận chuyển tạo điều kiện cho nấm bệnh xâm nhập. Ngoài ra, nấm bệnh phát sinh trong rễ hoặc giá thể trồng, hoặc úng rễ lâu ngày cũng khiến thân bị thối.
- Xử lý:
- Cắt bỏ triệt để: Phần thân gỗ cứng nên dùng cưa hoặc dao sắc để cắt phía trên vết bệnh ít nhất 5cm, loại bỏ hết phần mạch bị nâu đen để tránh lây lan.
- Sát khuẩn và làm khô: Để cây nơi khô thoáng, râm mát trong 3-5 ngày không tưới nước. Tại vết cắt, bôi vôi bột pha với nước hoặc keo liền sẹo. Đối với cây phát tài vay bị thối thân, cần đảm bảo cây được cách ly.
- Xử lý giá thể: Xử lý đất trồng bằng vôi nông nghiệp, vi sinh hoặc chế phẩm sinh học (như Trichoderma). Trộn thêm trấu hoặc trấu hun để tăng độ thông thoáng và thoát nước.
- Trồng lại: Trồng lại cây và không nén quá chặt gốc để cây dễ ra rễ mới.
-
Thân cây phát tài bị nhũn và chuyển màu nâu đen
3. Thối Gốc, Rễ
Đây là nguyên nhân cơ bản dẫn đến các dạng thối nhũn khác.
- Biểu hiện: Cây đang xanh tốt bỗng dưng vàng lá, nhanh héo do rễ không hút được nước và dinh dưỡng. Dấu hiệu dễ nhận biết là chậu cây lâu khô hơn bình thường. Bệnh thối dần từ các rễ đến phần gốc cây bên dưới chậu, sau đó mới lan lên thân.
- Nguyên nhân: Nấm bệnh trong đất trồng, tuyến trùng hại rễ, hoặc tưới quá nhiều gây úng gốc.
- Xử lý:
- Tiến hành các bước xử lý tương tự như khi cây bị thối thân: cắt bỏ phần rễ/gốc bị thối, sát trùng, làm khô và trồng lại vào giá thể mới, thoáng khí. cây phát lộc phát tài cần được chăm sóc đặc biệt sau khi bị thối rễ, đảm bảo không tưới lại ngay lập tức.
-
Cây phát tài bị vàng lá héo úa do thối rễ
Phòng Ngừa Thối Nhũn: Hướng Dẫn Tưới Nước và Thoát Nước Chuẩn
Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Việc nắm vững kỹ thuật tưới và thoát nước sẽ giúp cây phát tài của bạn luôn khỏe mạnh.
- Đảm bảo thoát nước tuyệt đối: Chậu trồng cây bắt buộc phải có lỗ thoát nước. Luôn lót một lớp vật liệu thoát nước (sỏi, viên đất nung, xỉ than) dưới đáy chậu trước khi trồng.
-
Lót sỏi và vật liệu thoát nước dưới đáy chậu trồng cây
-
- Nguyên tắc tưới: Không tưới trực tiếp vào ngọn hoặc bẹ lá vì nước rất khó thoát, tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển. cây phong lộc cũng là loại cây dễ bị thối ngọn, nên áp dụng nguyên tắc này cho mọi cây nội thất.
- Kiểm tra độ ẩm đất: Không tưới quá nhiều lần và liên tục. Hãy kiểm tra độ ẩm đất trước khi tưới bằng cách dùng ngón tay hoặc que thử. Chỉ tưới khi lớp đất mặt đã khô.
- Phơi sáng định kỳ: Đối với cây nội thất, nên cho cây phơi sáng tự nhiên (nắng nhẹ buổi sáng) 1 lần/tuần, mỗi lần khoảng 2-3 giờ. Phơi sáng là cách tuyệt vời để tăng cường sức khỏe và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh thối nhũn.
- Cắt tỉa và Vệ sinh: Thường xuyên cắt tỉa các lá vàng, lá dưới gốc xum xuê để đảm bảo gốc cây luôn thông thoáng, tiêu diệt nơi trú ngụ của ổ bệnh. Hàng tháng, phun ngừa thuốc trừ nấm (xen kẽ với thuốc trừ sâu rầy) để phòng ngừa chủ động.
Kết Luận
Thối nhũn là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể khắc phục nếu bạn hành động dứt khoát và đúng kỹ thuật. Chìa khóa để giữ cho cây phát tài bị thối nhũn không tái diễn nằm ở việc quản lý nguồn nước và giá thể trồng một cách khoa học. Hãy luôn đảm bảo cây nhận đủ ánh sáng (dù là ánh sáng gián tiếp) và có môi trường thoáng khí để cây phát triển khỏe mạnh, tiếp tục mang lại tài lộc và may mắn cho gia chủ. Thường xuyên kiểm tra cây và áp dụng các biện pháp phòng ngừa từ Thủy Sinh 24H để có một chậu cây phát tài xanh tốt, bền vững.