Trong những năm gần đây, phong trào chơi cảnh mini và hệ sinh thái thu nhỏ, mà đại diện nổi bật là Terrarium, đang ngày càng trở nên phổ biến và được giới trẻ Việt Nam yêu thích. Không chỉ là một vật trang trí độc đáo, Terrarium còn là một mô hình sinh thái sống động, mang thiên nhiên tươi mát vào không gian sống một cách tiện lợi. Sự tiện dụng trong việc chăm sóc và vẻ đẹp tuyệt vời, được ví như một “khu rừng mini trong hộp kính”, đã khiến Terrarium thu hút một lượng lớn người chơi các mẫu terrarium đẹp từ nghiệp dư đến chuyên nghiệp. Vậy, chính xác thì Terrarium Là Gì, và có những loại hình phổ biến nào mà người chơi thủy sinh nên biết? Bài viết này sẽ cung cấp cái nhìn toàn diện nhất về thuật ngữ này.
1. Định Nghĩa Terrarium Chuẩn Xác Nhất
Terrarium là gì? Thuật ngữ Terrarium (bắt nguồn từ tiếng Latin terra – đất và arium – nơi, chỗ) được dùng để chỉ một hệ sinh thái thu nhỏ, tự duy trì hoặc bán tự duy trì, mô phỏng môi trường sống tự nhiên. Hệ sinh thái này thường được chứa trong một vật đựng bằng thủy tinh hoặc trong suốt, có thể là chai, lọ, bể cá hoặc hộp kính với nhiều hình dáng và kích thước khác nhau.
Một cách hiểu đơn giản và phổ biến hơn đối với người mới chơi là “cây trồng trong chậu thủy tinh”. Tuy nhiên, một Terrarium hoàn chỉnh thường bao gồm đất, nước, không khí, sỏi, cây trồng và đôi khi là cả động vật nhỏ hoặc côn trùng sống bên trong. Terrarium có nhiều mục đích sử dụng, từ trang trí nội thất, làm vật triển lãm nghệ thuật, cho đến mục đích thử nghiệm môi trường sống trong các nghiên cứu khoa học.
Terrarium là một thuật ngữ dùng để chỉ hệ sinh thái thu nhỏ mô phỏng tự nhiên
2. Phân Loại Terrarium Theo Độ Kín
Dựa vào độ kín và khả năng trao đổi chất với môi trường bên ngoài, Terrarium được chia thành hai loại chính, mỗi loại có những yêu cầu chăm sóc và loại thực vật phù hợp riêng.
2.1. Terrarium Mở (Open Terrariums)
Terrarium Mở là hệ sinh thái không khép kín hoàn toàn với bên ngoài, thường có miệng mở rộng hoặc không có nắp đậy.
- Đặc điểm: Do có sự trao đổi không khí liên tục, độ ẩm bên trong thấp hơn so với Terrarium kín. Đây là loại hình phổ biến và dễ chơi nhất đối với người mới bắt đầu, thích hợp với nhiều loại thực vật đa dạng.
- Chăm sóc: Vì không có khả năng tự điều chỉnh độ ẩm, Terrarium mở cần được chăm sóc thường xuyên hơn. Người chơi phải đảm bảo nguồn dinh dưỡng, độ ẩm, ánh sáng, nhiệt độ và sự thông thoáng phù hợp để thực vật sinh trưởng, phát triển. Cần lựa chọn kỹ các cây phối hợp với nhau nhằm tránh việc không tương thích dẫn đến cây bị úng hoặc khô hạn.
- Lưu ý: Loại hình này không thích hợp để nuôi động vật vì chúng có thể dễ dàng thoát ra ngoài.
Terrarium mở không có nắp đậy, phù hợp với các loại cây ưa khô
2.2. Terrarium Kín (Closed Terrariums)
Terrarium Kín là một hệ sinh thái khép kín hoàn toàn, tạo ra một chu trình nước và khí CO2 gần như tự duy trì (khép kín về vật chất, mở về năng lượng).
- Đặc điểm: Hệ thống này gần như đầy đủ các yếu tố cần thiết cho sự phát triển của động, thực vật. Chúng thích hợp với các loại cây ưa ẩm và ít ánh sáng như rêu, dương xỉ. Bên cạnh đó, Terrarium kín còn phù hợp để nuôi một số loại bò sát nhỏ, côn trùng, hoặc Terrarium bị mốc thường là do độ ẩm quá cao.
- Vật liệu nền: Hỗn hợp đất thường dùng bao gồm than bùn, đá Vermiculite, đá Perlite, sỏi, xỉ than, đá núi lửa (giúp tạo sự thông thoáng) và đặc biệt là than hoạt tính (lọc nước, hút ẩm, khử mùi, chống mốc, cải thiện oxy cho bộ rễ) và các loại rêu giữ ẩm.
- Chăm sóc: Dù gần như tự duy trì, Terrarium kín vẫn cần sự chăm sóc và điều chỉnh định kỳ. Nếu hơi nước ngưng tụ quá nhiều trên thành bình, bạn cần mở nắp để tạo sự thông thoáng. Ngược lại, khi hơi nước không ngưng tụ hoặc thực vật đang héo dần thì cần cung cấp thêm nước.
Terrarium kín tạo ra một hệ sinh thái tự duy trì tuần hoàn nước
3. Khám Phá Các Loại Terrarium Mô Phỏng Hệ Sinh Thái Độc Đáo
Ngoài cách phân loại theo độ kín, người chơi còn phân loại Terrarium dựa trên môi trường sống mà chúng mô phỏng. Đây là những loại hình chuyên sâu, thường đòi hỏi kinh nghiệm và kỹ thuật cao hơn trong việc sử dụng chất nền như Đất kết dính terrarium là gì? và lựa chọn sinh vật.
3.1. Terrarium Bán Cạn/Thủy Sinh
-
Aquaterrarium: Gồm một phần dưới nước và một phần trên cạn. Phổ biến để nuôi các loài vật sống được ở cả hai môi trường như rùa, cá sấu con, một số loài lưỡng cư.
Aquaterrarium kết hợp cả môi trường nước và cạn -
Paludarium: Mô phỏng đầm lầy hoặc hồ bán cạn. Đặc trưng bởi nhiều loài thực vật sống bán cạn và lượng nước ít hơn. Loại hình này có thể chứa động vật lưỡng cư hoặc côn trùng.
Paludarium mô phỏng môi trường đầm lầy, bán cạn -
Riparium: Mô phỏng một đoạn bờ sông (ripa trong tiếng Latin là bờ sông). Đặc trưng bởi các loài thực vật với rễ dày đặc và tỷ lệ nước khá lớn (thường trên 50%).
Riparium mô phỏng một đoạn bờ sông -
Rivarium: Mô phỏng một đoạn sông suối với nhiều sỏi đá và mực nước tương đối thấp. Thực vật tiêu biểu là các dạng cây bán cạn và động vật thủy sinh.
Rivarium mô phỏng một đoạn sông suối với mực nước thấp
3.2. Terrarium Môi Trường Khô
-
Desertterrarium: Mô phỏng sa mạc. Chất nền là lớp cát sâu hoặc hỗn hợp đất sét và cát. Thường có rất ít cây, chủ yếu là các loại cây chịu hạn tốt như xương rồng, Terrarium sen đá,…
Desertterrarium mô phỏng sa mạc với các cây chịu hạn -
Steppeterrarium: Mô phỏng thảo nguyên khô. Đây được xem là sự chuyển tiếp giữa terrarium sa mạc và savan, phù hợp cho người muốn tìm hiểu về steppeterrarium.
Steppeterrarium mô phỏng thảo nguyên khô -
Savannaterrarium: Mô phỏng hệ sinh thái trảng cỏ. Chứa các loại thực vật như bụi gai nhỏ thân hóa gỗ, cây bụi ôn đới, và các loại đá.
Savannaterrarium mô phỏng hệ sinh thái trảng cỏ
3.3. Terrarium Môi Trường Rừng và Khác
-
Forestterrarium: Mô phỏng các khu rừng hoặc một phần của chúng. Đây là dạng chuyển tiếp giữa terrarium rừng mưa nhiệt đới và terrarium khô.
Forestterrarium mô phỏng các khu rừng -
Rainforest Terrarium: Mô phỏng môi trường sống của động vật, thực vật ở một phần của rừng mưa nhiệt đới, đặc trưng bởi độ ẩm rất cao và thảm thực vật dày đặc.
Rainforest Terrarium mô phỏng rừng mưa nhiệt đới -
Penguinarium: Đây là loại hình chuyên biệt, mô phỏng hệ sinh thái ở các địa cực. Sinh vật chủ yếu là chim cánh cụt, gấu trắng, cá voi sát thủ,… Hầu hết dành cho vườn thú trưng bày hoặc các hoạt động kinh doanh quy mô lớn, không phổ biến đối với người chơi cá nhân.
Penguinarium mô phỏng môi trường địa cực
Kết Luận
Terrarium không chỉ đơn thuần là một thú vui tao nhã mà còn là một bộ môn nghệ thuật tinh tế, đòi hỏi người chơi sự am hiểu về sinh thái học và kỹ năng sắp đặt. Với sự đa dạng từ Terrarium Mở, Terrarium Kín cho đến các mô hình mô phỏng hệ sinh thái chuyên biệt, người chơi có vô vàn lựa chọn để thể hiện đam mê và cá tính của mình. Hy vọng với những thông tin chi tiết trên, bạn đã hiểu rõ Terrarium là gì và có thêm kiến thức để bắt tay vào tạo nên một hệ sinh thái mini độc đáo cho riêng mình. Hãy tiếp tục theo dõi Thủy Sinh 24H để cập nhật thêm các hướng dẫn chuyên sâu về kỹ thuật làm Terrarium.